Thụy Điển là một đất nước giàu truyền thống và bản sắc văn hóa độc đáo, nơi mà các lễ hội và phong tục cổ xưa được duy trì và tôn vinh qua nhiều thế hệ. Dù là các dịp lễ đón chào mùa xuân, tưởng nhớ tổ tiên, hay mừng đón mùa hè, mỗi truyền thống đều mang trong mình một ý nghĩa đặc biệt và gắn kết cộng đồng. Người Thụy Điển kỷ niệm Midsummer’s Eve – lễ hội đêm hạ chí – với những điệu nhảy xung quanh cây nêu trang trí hoa lá, hay All Saints Day bằng ánh nến lung linh trên các ngôi mộ để tưởng nhớ người thân đã khuất. Không thể không nhắc đến Våffeldagen – ngày lễ bánh quế, hay lễ hội Lucia vào tháng 12 khi cả đất nước chìm trong ánh nến và âm nhạc. Những truyền thống này không chỉ mang lại niềm vui, mà còn giúp người Thụy Điển gắn bó hơn với thiên nhiên và lịch sử của mình, tạo nên bản sắc đặc trưng và độc đáo của văn hóa Thụy Điển.
Ngày bánh Semla
Vào ngày Thứ Ba Béo (Fettisdagen) hàng năm, người Thụy Điển có truyền thống thưởng thức món bánh semla - loại bánh ngọt bông mềm, nhân kem và hạnh nhân. Đây là dịp mọi người thỏa thích ăn semlor (dạng số nhiều của semla) trước khi bắt đầu Mùa Chay theo truyền thống Kitô giáo. Mặc dù ngày chính thức để ăn semla là Thứ Ba Béo, nhưng bánh thường có sẵn ở các tiệm bánh ngay sau Giáng Sinh.
Semla có nhiều biến thể trong khu vực Scandinavia, và tại Thụy Điển, tên gọi của món bánh cũng thay đổi theo vùng: semlor ở phía bắc, fastlagsbullar ở miền nam, và hetvägg khi bánh được ăn kèm với sữa ấm, rắc thêm quế.
Semla còn gắn liền với một câu chuyện lịch sử thú vị: năm 1771, Vua Adolf Fredrik của Thụy Điển qua đời sau khi ăn một bữa tiệc thịnh soạn gồm tôm hùm, trứng cá, dưa cải, cá trích xông khói, champagne… và 14 chiếc semlor - món bánh yêu thích của ông. Hôm nay, Thứ Ba Béo là dịp để mọi người thưởng thức semla trong niềm vui, nhưng cũng là lời nhắc nhở đầy thú vị về sự điều độ trong ăn uống.
Ngày Bánh Waffle
Ngày 25 tháng 3 hàng năm, người Thụy Điển cùng nhau thưởng thức bánh waffle để kỷ niệm Våffeldagen, hay còn gọi là Ngày Bánh Waffle. Truyền thống này thực chất bắt nguồn từ một sự nhầm lẫn thú vị trong cách phát âm: ngày 25 tháng 3 ban đầu là “Vårfrudagen” (Ngày Đức Mẹ), kỷ niệm sự kiện thiên thần Gabriel báo tin cho Đức Mẹ Maria về việc bà sẽ sinh ra Chúa Jesus. Tuy nhiên, từ “Vårfrudagen” lại phát âm gần giống với “Våffeldagen”, và người Thụy Điển đã vui vẻ biến ngày lễ tôn giáo thành ngày ăn mừng món bánh thơm ngon này.
Vào dịp Våffeldagen, bánh waffle Thụy Điển thường được ăn kèm với kem và mứt, hay đôi khi chỉ để nguyên không có topping. Đây là một trong những ngày lễ ăn uống đặc trưng của Thụy Điển, bên cạnh những ngày kỷ niệm món bánh semla vào tháng Hai và bánh quế vào ngày 4 tháng 10. Våffeldagen không chỉ là cơ hội để thưởng thức món ăn truyền thống mà còn là dịp để người dân Thụy Điển cùng nhau tận hưởng niềm vui ẩm thực.
Lễ hội Valborg
Valborg, hay còn gọi là Walpurgis, là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng ở Thụy Điển diễn ra vào ngày 30 tháng 4 hàng năm, để chào đón mùa xuân và mùa hè sắp đến. Lễ hội này có nguồn gốc từ tên của Thánh Walpurga, người Anh, người đã mang đạo Kitô giáo sang nhiều nước châu Âu, đặc biệt là Đức. Tuy nhiên, từ trước khi lễ này mang tên của Thánh Walpurga, các ngọn lửa đã được đốt để kỷ niệm sự kết thúc của mùa đông lạnh giá trong nhiều thế kỷ qua.
Ngày nay, mặc dù Valborg không còn ý nghĩa tôn giáo, nhưng truyền thống đốt lửa (valborgsbål hoặc majbrasor) vẫn là điểm nhấn của buổi lễ, với ý nghĩa xua đuổi tà ma và bảo vệ đất đai. Tại các khu dân cư, mọi người thường tụ tập trong các công viên, bên những đống lửa lớn, tham gia hát những bài hát truyền thống như "Vintern Rasat Ut" (Mùa đông đã đi qua) để đón chào mùa xuân. Nhiều nơi còn tổ chức các bài phát biểu từ các nhân vật địa phương, những màn trình diễn âm nhạc, pháo hoa và ẩm thực với món súp cây tầm ma đặc trưng.
Ngày này cũng trùng với ngày sinh nhật của Vua Thụy Điển, vì vậy du khách có thể thấy nhiều lá cờ Thụy Điển được giương cao để thể hiện lòng tôn kính. Nếu ở Stockholm, bạn có thể bắt gặp các cuộc diễu hành chào mừng quanh Hoàng cung. Lễ hội Valborg không chỉ là sự kết hợp của nghi lễ cổ xưa và các hoạt động truyền thống mà còn là dịp để người dân Thụy Điển tạm gác lại công việc và cùng nhau đón chào mùa mới trong niềm vui và hy vọng.
Xem thêm Lễ hội Valborg tại Lund
Lễ quốc khánh Thụy Điển
Ngày Quốc Khánh Thụy Điển, diễn ra vào ngày 6 tháng 6 hàng năm, là một dịp lễ khá đặc biệt bởi lý do kỷ niệm của nó không giống với nhiều quốc gia khác. Thụy Điển không có cuộc cách mạng hay sự kiện độc lập để tưởng nhớ; thay vào đó, ngày này đánh dấu việc Gustav Vasa được bầu làm Vua Thụy Điển vào năm 1523, sự kiện chấm dứt liên minh với Đan Mạch và khởi đầu cho sự phát triển của Thụy Điển như một quốc gia độc lập.
Mặc dù có từ lâu nhưng Ngày Quốc Khánh mới chỉ trở thành ngày nghỉ chính thức vào năm 2005. Trước đó, ngày này được gọi là "Ngày Quốc Kỳ Thụy Điển" (Svenska flaggans dag) vào năm 1916 để tăng thêm ý nghĩa quốc gia. Tuy nhiên, với nhiều người dân Thụy Điển, ngày này không mang đậm màu sắc yêu nước như ngày 4 tháng 7 ở Mỹ hay ngày 17 tháng 5 ở Na Uy, mà đơn giản là một ngày nghỉ ngơi và tổ chức tiệc ngoài trời.
Dù vậy, trong những năm gần đây, sự quan tâm đến Ngày Quốc Khánh đã tăng lên. Tại Skansen, bảo tàng ngoài trời nổi tiếng ở Stockholm, lễ kỷ niệm diễn ra hàng năm với sự tham dự của Hoàng gia Thụy Điển. Các lễ trao chứng nhận nhập tịch cho công dân mới cũng được tổ chức tại nhiều địa phương. Người dân Thụy Điển thường tận hưởng ngày này với bánh ngọt đặc biệt, cá trích và chút rượu akvavit, cùng những buổi tụ tập ấm cúng với gia đình và bạn bè.
Ngày lễ tốt nghiệp trung học - Studenten
Một trong những truyền thống đặc biệt và sống động nhất của Thụy Điển là lễ "studenten" – ngày lễ kỷ niệm tốt nghiệp trung học của học sinh. Vào dịp này, khắp các đường phố của Thụy Điển, người ta sẽ thấy từng đoàn thanh niên đội những chiếc mũ trắng đặc trưng, ngồi trên các xe tải hoặc máy kéo, reo hò và hát ca trong niềm vui bất tận. Đây là một nghi lễ quan trọng đánh dấu sự kết thúc của "gymnasium" – cấp trung học phổ thông của Thụy Điển.
Những chiếc mũ trắng – gọi là "studentmössa" – bắt nguồn từ thế kỷ 19, khi sinh viên Đại học Uppsala bắt đầu đội những chiếc mũ này. Theo thời gian, mũ trắng trở thành biểu tượng của học sinh tốt nghiệp trung học, bất chấp những xu hướng thay đổi sau năm 1968.
Lễ tốt nghiệp "studenten" thường bắt đầu với một bài hát truyền thống về tuổi trẻ, kết thúc bằng những tiếng “hurrah” vui nhộn. Sau đó, học sinh có thể bắt đầu ngày lễ của mình với bữa sáng cùng rượu sâm-panh. Họ tập hợp thành nhóm để thuê xe tải, trang trí chúng bằng bóng bay và cành cây bạch dương, và bắt đầu diễu hành trên đường phố với âm nhạc rộn ràng. Đây là khoảnh khắc của niềm vui vô tư và tinh thần tự do của tuổi trẻ.
Sau buổi diễu hành, học sinh tiếp tục ăn mừng cùng gia đình, nơi họ sẽ được trao tặng nhiều món quà và những lời chúc mừng. Buổi tối, các học sinh thường kéo nhau đến quán bar hoặc câu lạc bộ để tiếp tục tận hưởng đêm cuối cùng trong vai trò là học sinh trung học, trước khi chính thức bước vào ngưỡng cửa của cuộc sống trưởng thành.
Lễ hội Đêm Hạ Chí
Lễ hội Đêm Hạ Chí, hay Midsummer's Eve, là một trong những truyền thống quan trọng và phổ biến nhất của Thụy Điển, diễn ra vào thứ Sáu giữa ngày 19 và 25 tháng Sáu hàng năm. Đây là dịp để người Thụy Điển đón chào mùa hè và ngày dài nhất trong năm, và mặc dù ban đầu lễ hội này có gốc rễ từ tín ngưỡng ngoại đạo và tôn giáo, nhưng ngày nay nó được biết đến nhiều hơn như một lễ hội truyền thống thể hiện bản sắc Thụy Điển.
Vào dịp này, người dân Thụy Điển tụ tập cùng gia đình và bạn bè, đặc biệt là ở các vùng nông thôn hoặc trên các hòn đảo để tận hưởng không khí mùa hè. Mọi người thường chuẩn bị một cây nêu (majstång), trang trí nó bằng hoa và lá, và nhảy múa xung quanh theo những bài hát dân gian vui nhộn. Cây nêu này không có liên quan đến tháng Năm như nhiều người nghĩ, mà từ "maj" trong "majstång" thực ra có nghĩa là "trang trí."
Ngoài các hoạt động truyền thống, lễ hội Đêm Hạ Chí cũng nổi tiếng với những bữa tiệc thịnh soạn gồm cá trích ngâm, khoai tây, và nhiều loại thức uống đặc trưng. Với sự tự do, niềm vui, và không khí vui nhộn, đây là dịp để người Thụy Điển thả lỏng, tận hưởng mùa hè, và lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống sâu sắc trong lòng mỗi người.
Lễ hội tôm hùm crayfish,
Hay còn gọi là kräftskiva, là một truyền thống mùa hè quan trọng ở Thụy Điển, diễn ra vào tháng 8 và đầu tháng 9. Lễ hội này bắt đầu từ thế kỷ 19 và từng là cách để người Thụy Điển chia tay mùa hè, chào đón mùa thu.
Trong quá khứ, tôm hùm được thưởng thức từ thế kỷ 16, nhưng việc tổ chức tiệc crayfish chỉ phổ biến vào cuối thế kỷ 19 khi loài này trở thành món ăn hấp dẫn. Tuy nhiên, do khai thác quá mức, chính phủ Thụy Điển đã ban hành luật hạn chế bắt tôm hùm vào năm 1907, chỉ cho phép đánh bắt từ ngày 7 tháng 8 đến ngày 7 tháng 11 hàng năm. Luật này kéo dài đến năm 1994. Hiện nay, lễ hội được tổ chức tự do trong tháng 8 và đầu tháng 9, trở thành dịp vui chơi, hội ngộ và thưởng thức món ăn truyền thống.
Các thành phần không thể thiếu của một bữa tiệc crayfish
Tôm hùm crayfish: Nhân vật chính của bữa tiệc là những con tôm hùm đỏ mọng, được chế biến và ăn kèm với phô mai Västerbotten nổi tiếng và bánh giòn knäckebröd. Món ăn này gợi nhớ đến sự giao thoa giữa thiên nhiên và ẩm thực truyền thống.
Snapsvisor – các bài hát uống rượu truyền thống: Các bài hát vui nhộn, đặc biệt là "Helan Går", được hát khi mọi người nâng ly rượu snaps, loại rượu mạnh làm từ thảo mộc. Việc hát các bài snapsvisor là một phần quan trọng của kräftskiva, giúp mọi người gắn kết và mang lại tiếng cười cho bữa tiệc.
Trang trí đặc trưng: Lễ hội crayfish không thể thiếu những vật trang trí hình mặt trăng tròn, tượng trưng cho ánh trăng mùa hè dần tàn. Đây là hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng cho sự chuyển giao giữa hai mùa, thể hiện sự tạm biệt mùa hè và chào đón mùa thu.
Mũ đội lễ hội: Mũ có hình ảnh tôm hùm là phụ kiện độc đáo trong bữa tiệc crayfish. Dù có thể không mang ý nghĩa sâu xa, chiếc mũ lại giúp tạo không khí vui vẻ và làm cho buổi tiệc thêm phần sinh động.
Người tham gia: Lễ hội crayfish là dịp để gia đình và bạn bè tụ họp, tạo nên không khí ấm áp và gắn bó. Khác với các bữa tiệc thông thường, kräftskiva là lễ hội mang tính gia đình, gần gũi như lễ Giáng sinh, và mọi người cùng nhau tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ.
Với các yếu tố trên, một bữa tiệc crayfish đúng nghĩa không chỉ đơn thuần là việc ăn uống mà còn là dịp giao lưu văn hóa và gắn kết cộng đồng. Người Thụy Điển cùng nhau nâng ly "skål!" chúc mừng, hòa mình vào âm nhạc và hương vị truyền thống, tạo nên một lễ hội mùa hè đầy màu sắc và ý nghĩa.
Ngày bánh quế
Ngày 4 tháng 10 ở Thụy Điển là một ngày đặc biệt, được biết đến là Ngày Bánh Quế (Kanelbullens Dag), khi người dân khắp nơi đổ xô đi mua những chiếc bánh quế thơm lừng từ các tiệm bánh và cửa hàng tiện lợi. Bánh quế, hay "kanelbullar", là món bánh phổ biến quanh năm ở Thụy Điển, nhưng vào ngày này, chúng trở thành tâm điểm thực sự.
Ngạc nhiên thay, truyền thống này không quá lâu đời. Năm 1999, nhân dịp kỷ niệm 40 năm thành lập, Hội Đồng Bánh Nướng Tại Gia Thụy Điển (Hembakningsrådet) đã quyết định tạo ra một ngày đặc biệt để tôn vinh món bánh quế như một biểu tượng của ẩm thực gia đình Thụy Điển. Theo bà Birgit Nilsson Bergström, quản lý dự án của Hội Đồng, bánh quế không chỉ là một món ngon mà còn gợi lên cảm giác an toàn và ấm áp, gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ người Thụy Điển.
Với hương vị đặc trưng của bột mì, bơ, đường và quế, bánh quế đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực và đời sống của người Thụy Điển, mang đến hương vị ngọt ngào và sự hoài niệm về những ngày xưa cũ.
Halloween và Ngày Lễ Các Thánh
Trong văn hóa Thụy Điển, Halloween và Ngày Lễ Các Thánh (Alla helgons dag) là hai dịp lễ gần nhau nhưng mang ý nghĩa hoàn toàn khác biệt. Halloween, du nhập từ Mỹ và trở nên phổ biến tại Thụy Điển từ những năm 1990, là một dịp để trẻ em hóa trang và đi “bus eller godis” (trick or treat) tại các gia đình trong khu phố. Tuy nhiên, ngày lễ này không nhất thiết phải diễn ra đúng vào ngày 31 tháng 10 như tại Mỹ; người Thụy Điển thường tổ chức Halloween vào cuối tuần trước hoặc sau đó để tiện cho việc tham gia các hoạt động vui chơi. Trẻ em cũng thường chỉ gõ cửa những ngôi nhà có trang trí Halloween để thể hiện sự tôn trọng với những gia đình không tham gia.
Ngược lại, Ngày Lễ Các Thánh diễn ra vào thứ Bảy đầu tiên của tháng 11, là thời điểm trang trọng để người dân Thụy Điển tưởng nhớ người đã khuất. Mọi người thường đến nghĩa trang thắp nến, đặt hoa và vòng nguyệt quế trên mộ người thân, tạo nên khung cảnh đẹp và yên bình với ánh nến lung linh phủ khắp nghĩa trang. Truyền thống này chỉ mới phổ biến rộng rãi từ sau Thế chiến thứ hai, nhưng hiện nay đã trở thành một hoạt động ý nghĩa trong đời sống người dân Thụy Điển, giúp họ kết nối với quá khứ và tổ tiên trong một thế giới ngày càng thay đổi.
Người Thụy Điển thích nghi giữa hai lễ hội này, vừa tham gia Halloween vui vẻ, vừa dành thời gian tĩnh lặng vào Ngày Lễ Các Thánh, tạo nên sự cân bằng thú vị giữa vui nhộn và trang nghiêm khi mùa đông bắt đầu.
Lễ hội Lucia và bánh Lussebullar
Ngày 13 tháng 12 hàng năm, người Thụy Điển kỷ niệm Lễ hội Lucia, một trong những ngày lễ mùa đông truyền thống với âm nhạc, nến và đặc biệt là những chiếc bánh mì nghệ tây vàng óng, gọi là "Lussebullar". Lễ hội này đánh dấu sự trở lại của ánh sáng giữa mùa đông tăm tối, và hình ảnh của các em nhỏ trong trang phục trắng, đội vòng hoa nến sáng, đi thành đoàn hát vang bài ca Lucia đã trở thành biểu tượng của mùa Giáng sinh Thụy Điển.
Lussekatter là loại bánh ngọt đặc trưng của ngày Lucia, được làm từ bột mì, bơ, sữa, và đặc biệt là nghệ tây, tạo nên sắc vàng rực rỡ và hương thơm dịu nhẹ. Những chiếc bánh này thường có hình dáng độc đáo, uốn lượn giống chữ “S” và được trang trí với nho khô ở giữa, khiến chúng càng trở nên hấp dẫn.
Lễ Lucia không chỉ là một dịp để thưởng thức bánh ngọt mà còn là lễ hội mang ý nghĩa đoàn kết, ấm áp giữa mùa đông lạnh giá, khi gia đình và bạn bè cùng quây quần bên nhau, thắp nến và chia sẻ những khoảnh khắc an lành trong không khí Giáng sinh.
11/2024 - Chia Sẻ Thụy Điển tổng hợp
留言